Zasady żywienia osób w podeszłym wieku

with No Comment

Prawidłowe odżywianie osób starszych odgrywa kluczową rolę w zapobieganiu chorobom przewlekłym, utrzymaniu sprawności i poprawie jakości życia. Często wpływa także na zdrowie psychiczne, między innymi zmniejszając ryzyko depresji. Wraz z wiekiem człowieka zmieniają się jego zapotrzebowania na składniki odżywcze. Dlatego tak ważnym jest, by dieta seniorów była dostosowana do ich potrzeb.

Zmieniające się potrzeby żywieniowe seniorów

Wraz z wiekiem w organizmie zachodzą zmiany metaboliczne i fizjologiczne, które wpływają na zapotrzebowanie na składniki odżywcze. W wyniku spadku aktywności fizycznej oraz zmniejszonej masy mięśniowej zmniejsza się zapotrzebowanie kaloryczne, przy jednoczesnym zwiększeniu zapotrzebowania na ważne dla organizmu składniki odżywcze takie jak wapń, witamina D, potas oraz błonnik. Ważnym aspektem zdrowej diety jest też ograniczenie soli i tłuszczów nasyconych, które w dużych ilościach mogą być szkodliwe dla organizmu. Niezwykle istotne jest też odpowiednie nawodnienie. Powinny być to minimum 2 litry płynów dziennie.

 

Zalecenia dietetyczne dla osób starszych

  1. Ograniczenie soli: Spożycie soli powinno być zmniejszone do 5 g dziennie. Warto zastąpić sól przyprawami ziołowymi, co podkreśla dieta DASH (źródło: Pacjent.gov.pl).
  2. Pełnowartościowe białko: Chude mięso, ryby, nasiona roślin strączkowych i jaja dostarczają niezbędnych aminokwasów.
  3. Owoce i warzywa: bogate w potas i błonnik, wspomagają regulację ciśnienia krwi oraz trawienie.
  4. Produkty pełnoziarniste: Kasze, ryż brązowy i pełnoziarniste pieczywo wspierają zdrowie układu pokarmowego i regulację cukru we krwi.
  5. Zdrowe tłuszcze: Oleje roślinne, orzechy i awokado to źródła nienasyconych kwasów tłuszczowych, które sprzyjają zdrowiu serca.
  6. Nawodnienie: Woda, herbaty ziołowe oraz napary powinny być podstawowym źródłem płynów.

Rozwiązywanie problemów związanych z apetytem

Brak apetytu:

W przypadku braku apetytu kluczowe jest zwiększenie atrakcyjności posiłków. Warto podawać potrawy z kolorowymi warzywami i owocami, co nie tylko urozmaici ich wygląd, ale także zachęci do jedzenia. Ważne jest także serwowanie mniejszych, lecz częstszych porcji, które są bogate w wartości odżywcze, co pozwoli na stopniowe dostarczanie organizmowi niezbędnych składników. Zamiast soli, której nadmiar jest szkodliwy, warto stosować aromatyczne przyprawy ziołowe, które poprawiają smak potraw, a jednocześnie są zgodne z zasadami zdrowego żywienia.

Problemy z przeżuwaniem i połykaniem:

W przypadku problemów z przeżuwaniem i połykaniem niezbędne jest dostosowanie konsystencji posiłków. Doskonałym rozwiązaniem są dania o miękkiej strukturze, takie jak zupy-kremy czy purée z warzyw, które są łatwiejsze do spożycia i nie obciążają układu pokarmowego. Warto również wprowadzić do diety produkty łatwo przyswajalne, takie jak banany, jogurty naturalne czy gotowane warzywa, które są nie tylko lekkostrawne, ale także dostarczają wielu cennych składników odżywczych. Takie podejście umożliwia dostosowanie diety do indywidualnych potrzeb, zapewniając komfort podczas jedzenia oraz właściwe wsparcie zdrowotne.

Praktyczne wskazówki dla opiekunów

  • Wprowadzanie zdrowej diety: warto pamiętać, że w przypadku wielu chorób potrzebnym jest zastosowanie specjalistycznej diety dostosowanej do zaleceń lekarza. W przypadku braku takiej potrzeby warto i tak skontaktować się z dietetykiem, skorzystać z porad dostępnych na stronie NFZ lub też samemu uregulować dietę, pamiętając o   ograniczeniu soli i tłuszczów nasyconych i zwiększanie ilości warzyw i owoców.
  • Planowanie posiłków: Ważnym jest, by posiłki były z góry planowane – w ten sposób zapobiegniemy podjadaniu, lepiej zaplanujemy zakupy i dostosujemy kalorie i wartości odżywcze do danego dnia.
  • Regularne monitorowanie zdrowia: Warto obserwować wszelkie zmiany: wahania w wadze, zmiany apetytu i stan zdrowia seniora. Pomoże to w ocenie kiedy warto skontaktować się z lekarzem, ale też wesprze w dostosowaniu ilości kalorii, częstotliwości jedzenia i dobrania składników odżywczych.

 

Dieta osób starszych powinna nie tylko zaspokajać podstawowe potrzeby żywieniowe, ale także wspierać zdrowie układu krążenia, trawiennego oraz kości. Podstawą diety może być np.  dieta DASH, polecana przez NFZ i portal Pacjent.gov.pl, która stanowi doskonałe rozwiązanie dla seniorów dzięki niskiej zawartości soli, tłuszczów nasyconych oraz bogactwu warzyw i owoców. Opiekunowie powinni kierować się tymi wytycznymi, dbając o regularność i jakość posiłków, jednocześnie uwzględniając indywidualne potrzeby podopiecznych. By skorzystać z darmowych porad diety DASH i przykładowego planu żywieniowego, należy zajrzeć na stronę: https://diety.nfz.gov.pl/

 

Źródła:

NFZ Zielona Góra – Zalecenia żywieniowe dla osób starszych

Medycyna Praktyczna – Żywienie osób w podeszłym wieku

Pacjent.gov.pl – Dieta DASH kluczem do zdrowia seniorów

Profilaktyka i leczenie odleżyn uosób przewlekle chorych

with No Comment

Odleżyny to bolesne zmiany skórne powstające w wyniku długotrwałego ucisku na tkanki, co prowadzi do ich niedokrwienia, uszkodzenia, a nawet martwicy. Problem ten dotyczy przede wszystkim osób unieruchomionych lub obłożnie chorych.

Przyczyny powstawania odleżyn

Odleżyny najczęściej pojawiają się w miejscach narażonych na stały nacisk, takich jak kość krzyżowa, pięty, biodra czy łopatki. Główne przyczyny ich powstawania to:

  • Długotrwały ucisk: Prowadzi do niedokrwienia tkanek i uszkodzenia komórek.
  • Tarcie: Może uszkadzać powierzchnię skóry, czyniąc ją bardziej podatną na odleżyny.
  • Wilgoć: Sprzyja maceracji skóry, zwiększając ryzyko powstania ran.
  • Zła dieta: Niedobór białka, witamin i minerałów osłabia regenerację skóry.

Profilaktyka odleżyn

Zapobieganie odleżynom jest znacznie prostsze i mniej kosztowne niż ich leczenie. Kluczowe działania to:

  1. Regularna zmiana pozycji ciała:
    • Zmiana pozycji chorego co 1,5–2 godziny zmniejsza nacisk na te same obszary skóry.
    • Ważne jest delikatne obracanie pacjenta, aby uniknąć tarcia skóry.
  2. Stosowanie materacy przeciwodleżynowych:
    • Specjalistyczne materace dynamiczne lub piankowe rozkładają nacisk równomiernie, zmniejszając ryzyko powstawania zmian skórnych.
  3. Higiena i pielęgnacja skóry:
    • Regularne mycie i osuszanie skóry, szczególnie w miejscach narażonych na nacisk, zapobiega podrażnieniom i infekcjom.
    • Stosowanie kremów ochronnych może zmniejszyć ryzyko maceracji.
  4. Odpowiednie odżywianie:
    • Dieta bogata w białko, witaminy (szczególnie C i E) oraz cynk wspomaga regenerację skóry i poprawia ogólną odporność.

Leczenie odleżyn

W przypadku wystąpienia odleżyn kluczowe jest szybkie podjęcie działań, aby zapobiec powikłaniom, takim jak infekcje czy głębsze uszkodzenia tkanek.

  1. Ocena stopnia zaawansowania:
    • Odleżyny klasyfikuje się na cztery stopnie zaawansowania, od powierzchownych zmian skórnych do głębokich uszkodzeń obejmujących mięśnie i kości
  2. Oczyszczanie rany:
    • Usunięcie martwych tkanek jest niezbędne dla procesu gojenia. Może być wykonywane mechanicznie, enzymatycznie lub chirurgicznie.
  3. Specjalistyczne opatrunki:
    • Nowoczesne opatrunki, takie jak hydrokoloidy, alginiany czy opatrunki piankowe, zapewniają wilgotne środowisko sprzyjające regeneracji skóry.
  4. Konsultacja z lekarzem:
    • W zaawansowanych przypadkach konieczna może być interwencja chirurgiczna, a także zastosowanie antybiotykoterapii w przypadku infekcji.

Podsumowanie

Profilaktyka odleżyn jest kluczowym elementem opieki nad osobami przewlekle chorymi. Regularna zmiana pozycji ciała, stosowanie materacy przeciwodleżynowych, dbałość o higienę oraz odpowiednia dieta znacząco zmniejszają ryzyko powstawania zmian skórnych. W przypadku ich wystąpienia, szybkie podjęcie leczenia oraz konsultacja z profesjonalistą są kluczowe dla uniknięcia powikłań.

Źródła

  • mp.pl
  • NFZ
  • Medicover

Problemy ze snem u seniorów –jak pomagać osobom starszym w walce zbezsennością

with No Comment

Bezsenność jest powszechnym problemem wśród osób starszych, który może znacząco wpływać na jakość życia i zdrowie seniorów. Zrozumienie przyczyn zaburzeń snu oraz wdrożenie odpowiednich strategii może pomóc w poprawie jakości snu, przez co polepszenie samopoczucia, stanu psychicznego i kondycji.

Przyczyny problemów ze snem u osób starszych

Wśród najczęstszych przyczyn bezsenności u seniorów wymienia się:

  • Choroby somatyczne: Przewlekłe schorzenia, takie jak choroby serca, cukrzyca czy choroby płuc, mogą prowadzić do zaburzeń snu.
  • Choroby otępienne: Demencja i inne zaburzenia poznawcze często towarzyszą problemom ze snem.
  • Depresja i lęki: Problemy emocjonalne mogą prowadzić do trudności z zasypianiem i utrzymaniem snu.
  • Ból: Nieleczony lub przewlekły ból, np. związany z chorobami stawów, może zakłócać sen.
  • Leki: Niektóre leki, zwłaszcza stosowane w leczeniu chorób przewlekłych, mogą mieć skutki uboczne wpływające na sen.
  • Niekorzystne środowisko: Hałas, niewłaściwa temperatura czy niewygodne łóżko mogą utrudniać zasypianie.

Sposoby na poprawę jakości snu u seniorów

  1. Ustalenie regularnego rytmu snu.

Utrzymywanie regularnych godzin kładzenia się spać i wstawania to jedna z kluczowych zasad w poprawie jakości snu. Rytmiczne wstawanie i kładzenie się spać o tej samej porze każdego dnia (w tym weekendy) pomaga w synchronizacji wewnętrznego zegara biologicznego, co ułatwia zasypianie i poprawia jakość snu. Zwiększa to również produkcję melatoniny, hormonu, który reguluje cykl snu. Taki rytm pomoże ciału przyzwyczaić się do określonych godzin odpoczynku, co w dłuższej perspektywie prowadzi do lepszego, głębszego snu.

  1. Optymalizacja środowiska snu:

Dostosowanie środowiska snu do indywidualnych potrzeb seniora może mieć kluczowe znaczenie w poprawie jakości odpoczynku:

  • Odpowiednia temperatura: Zalecana temperatura w sypialni powinna wynosić około 18-21°C. Zbyt wysoka temperatura sprawia, że ciało nie może się odpowiednio schłodzić, co utrudnia zasypianie i utrzymanie snu. Z kolei zbyt niska może prowadzić do niewygody i obudzenia się w nocy.
  • Cisza: Hałas jest jednym z głównych czynników zakłócających sen. Warto zadbać o to, by pomieszczenie było ciche. Używanie tzw. „białego szumu” (np. wentylator, specjalne urządzenia) może pomóc w maskowaniu zakłócających dźwięków.
  • Ciemność: Zasłonięcie okien, a także unikanie sztucznego światła w godzinach wieczornych, może pomóc w zwiększeniu produkcji melatoniny, co sprzyja zasypianiu.
  • Wygodne łóżko: Należy zadbać o komfort materaca i poduszki. Wybór odpowiedniego łóżka może zmniejszyć ból pleców i szyi, co ma bezpośredni wpływ na jakość snu. Warto wybierać materace ortopedyczne, które lepiej dostosowują się do kształtu ciała.

 

  1. Aktywność fizyczna

Regularne ćwiczenia w ciągu dnia mogą pomóc w lepszym śnie, ponieważ zwiększają poziom energii, a zmęczony organizm potrzebuje odpoczynku. Aktywność fizyczna poprawia również krążenie krwi, reguluje poziom hormonów i sprzyja wydzielaniu endorfin – hormonów szczęścia, które mogą poprawić samopoczucie i pomóc w relaksacji. Ważne jest, aby aktywność była wykonywana odpowiednio wcześniej, ponieważ ćwiczenia zbyt blisko pory snu mogą utrudniać zasypianie.

Wskazane formy aktywności to np. spacery, joga, tai chi czy pływanie. Seniorzy powinni wybierać takie ćwiczenia, które są bezpieczne i dostosowane do ich kondycji fizycznej.

  1. Unikanie stymulantów

Ważne jest, by seniorzy unikali substancji, które mogą zakłócać sen, zwłaszcza w godzinach popołudniowych i wieczornych. Należy ograniczyć spożycie kofeiny, nikotyny oraz alkoholu, ponieważ są to substancje, które pobudzają organizm i utrudniają zasypianie. Warto również ograniczyć spożycie ciężkich posiłków w późnych godzinach, które mogą powodować dyskomfort i wpływać na sen.

Kofeina, zawarta nie tylko w kawie, ale również w herbacie, napojach energetycznych czy czekoladzie, działa stymulująco na układ nerwowy, dlatego warto zrezygnować z jej spożywania co najmniej na 6 godzin przed planowaną porą snu.

 

  1. Relaksacja przed snem

Relaksacja to istotny element w poprawie jakości snu. Przed snem warto wprowadzić seniora w stan odprężenia. Ćwiczenia oddechowe, medytacja, proste techniki relaksacyjne czy ciepła kąpiel przed snem mogą pomóc w uspokojeniu organizmu i przygotowaniu go do nocnego odpoczynku. Tego typu działania pomagają zredukować poziom stresu i napięcia, które mogą zakłócać sen.

Można także pomóc seniorowi w słuchaniu uspokajającej muzyki, czytaniu książki lub po prostu w spędzaniu czasu w ciszy. To również sprzyja lepszemu zasypianiu.

  1. Ograniczenie drzemek w ciągu dnia

Długie drzemki w ciągu dnia, zwłaszcza popołudniu, mogą wpływać na nocny sen seniora. Choć krótka drzemka może pomóc w uzupełnieniu energii, zbyt długi sen w ciągu dnia sprawia, że senior ma trudności z zasypianiem w nocy. Jeśli senior potrzebuje odpoczynku w ciągu dnia, warto ustalić określony czas na drzemki, np. 20-30 minut, aby nie zakłócały one rytmu nocnego snu. 

 

Rola opiekuna i bliskich w tworzeniu odpowiednich warunków do snu

Rodzina i opiekunowie odgrywają kluczową rolę w zapewnieniu seniorowi odpowiednich warunków do snu:

  • Monitorowanie stanu zdrowia: Regularne obserwowanie i zgłaszanie lekarzowi wszelkich zmian w jakości snu seniora.
  • Wsparcie emocjonalne: Pomoc w radzeniu sobie ze stresem i lękami, które mogą wpływać na sen.
  • Edukacja: Informowanie seniora o zasadach higieny snu i wspólne wdrażanie zdrowych nawyków.

Leczenie bezsenności u seniorów

W przypadku przewlekłej bezsenności u seniorów zaleca się:

  • Konsultację z lekarzem: Ocena stanu zdrowia i ewentualne dostosowanie leczenia farmakologicznego.
  • Terapie behawioralne: Techniki takie jak terapia poznawczo-behawioralna mogą pomóc w leczeniu bezsenności.
  • Farmakoterapię: W niektórych przypadkach lekarz może zalecić stosowanie leków nasennych, jednak powinny być one stosowane ostrożnie i pod ścisłą kontrolą.

Współpraca opiekuna z zespołem medycznym oraz wdrożenie powyższych strategii może znacząco poprawić jakość snu seniora i przyczynić się do jego lepszego samopoczucia.

 

Źródła

drmax.pl – drmax.pl

wsparciedlaopiekuna.pl – wsparciedlaopiekuna.pl

poradnikzdrowie.pl – poradnikzdrowie.pl

NFZ –  nfz.gov.pl

pacjent.gov.pl – pacjent.gov.pl

segregatory rozłożone na biurku

Nowe świadczenie wspierające

with No Comment

1 stycznia 2024 r. weszła w życie ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym, która wprowadziła nowe rozwiązania w systemie świadczeń dla osób z niepełnosprawnościami i ich opiekunów

alkoholowi mówimy nie!

Poradnik seniora – alkohol

Alkoholizm jest jedną z wielu niebezpiecznych chorób, która dotyka również osoby starsze. Nagła zmiana trybu życia – z czym wiąże się np. przejście na emeryturę – powoduje, uczucie wyrwania z dotychczasowej rutyny.

Jak radzić sobie z bólem

with No Comment

Jak radzić sobie z bólem u osoby starszej – podejście wieloaspektowe w leczeniu bólu

Ból jest częstym i trudnym do zniesienia problemem wśród osób starszych, szczególnie tych, które zmagają się z chorobami przewlekłymi, urazami lub naturalnymi procesami starzenia się. Leczenie bólu u seniorów jest wyzwaniem, wymagającym podejścia wieloaspektowego, które uwzględnia zarówno farmakoterapię, jak i inne formy wsparcia, takie jak fizjoterapia, terapie uzupełniające oraz wsparcie psychologiczne. Poniżej przedstawiamy metody radzenia sobie z bólem u osób starszych, oparte na wiedzy z zakresu medycyny, rehabilitacji i psychologii.

Farmakoterapia – podstawowe narzędzie w leczeniu bólu

W leczeniu bólu u osób starszych kluczową rolę odgrywa farmakoterapia, która może obejmować stosowanie leków przeciwbólowych. W zależności od rodzaju bólu i jego nasilenia, lekarze dobierają odpowiednie preparaty. W przypadku łagodnego bólu stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne, takie jak ibuprofen czy paracetamol, które pomagają w łagodzeniu objawów.  W niektórych przypadkach pomocne mogą być także leki uzupełniające, takie jak antydepresanty, leki przeciwdrgawkowe czy leki miejscowe (np. plastry z lidokainą), które pomagają w kontrolowaniu bólu neuropatycznego. Zawsze konsultuj z lekarzem dobór odpowiedniej farmakoterapii.

Fizjoterapia – wsparcie w łagodzeniu bólu

Fizjoterapia to nieocenione narzędzie w łagodzeniu bólu u osób starszych, szczególnie w przypadku bólów związanych z układem mięśniowo-szkieletowym, takich jak bóle pleców, stawów, czy ból po urazach. Fizjoterapeuta dobiera odpowiednie ćwiczenia, które pomagają w rozluźnieniu napiętych mięśni, poprawiają zakres ruchu i redukują ból. W przypadku seniorów szczególnie ważne jest stosowanie ćwiczeń niskointensywnych, które nie obciążają nadmiernie stawów i kręgosłupa.

Terapie manualne, takie jak masaż czy techniki mobilizacji stawów, są skuteczną metodą leczenia bólu. Dodatkowo, fizjoterapeuci mogą wykorzystywać terapie fizykalne, takie jak elektroterapia, terapia ciepłem czy zimnem, które pomagają w łagodzeniu stanu zapalnego i bólu.

Długotrwała rehabilitacja przyczynia się do poprawy jakości życia pacjentów, zmniejszając ich dolegliwości bólowe oraz poprawiając ich mobilność i zdolność do samodzielnego funkcjonowania.

Terapie uzupełniające – wspomaganie leczenia bólu

W leczeniu bólu u osób starszych, obok farmakoterapii i fizjoterapii, warto rozważyć terapie uzupełniające, które mogą przynieść ulgę pacjentom, szczególnie w przypadku przewlekłych dolegliwości bólowych.

  • Akupunktura – Technika tradycyjnej medycyny chińskiej, polegająca na wprowadzaniu cienkich igieł w określone punkty na ciele. Uważa się, że akupunktura pomaga w redukcji bólu, szczególnie w przypadku bólów kręgosłupa, bólów stawów czy migrenowych. Istnieją badania, które potwierdzają jej skuteczność w leczeniu bólu przewlekłego u osób starszych.
  • Terapia manualna – Techniki, takie jak masaż leczniczy, mogą pomóc w łagodzeniu bólu związanego z napięciem mięśniowym oraz bólu stawowego. Masaż ma również pozytywny wpływ na krążenie, co wspomaga regenerację tkanek.
  • Psychoterapia – W przypadku przewlekłego bólu, szczególnie u osób starszych, warto również rozważyć wsparcie psychologiczne, gdyż przyczyna bólu może mieć także podłoże psychofizyczne. Psychoterapia, w tym techniki takie jak terapia poznawczo-behawioralna, pomaga w radzeniu sobie z przewlekłym stresem związanym z bólem i może poprawić jakość życia pacjenta.|

Podejście holistyczne – wsparcie emocjonalne i społeczne

Ból przewlekły ma nie tylko wymiar fizyczny, ale również emocjonalny. Osoby starsze, które zmagają się z codziennymi dolegliwościami bólowymi, mogą doświadczać uczucia izolacji, depresji czy lęku. Ważne jest, aby obok terapii fizycznej i farmakologicznej, zapewnić pacjentom wsparcie emocjonalne. Opiekunowie powinni aktywnie wspierać osoby niesamodzielne, ale także dbać o własną kondycję i korzystać z dostępnych form wsparcia. Współpraca opiekunów z profesjonalnymi terapeutami i lekarzami pomaga zbudować kompleksowy plan leczenia, który obejmuje zarówno aspekty fizyczne, jak i psychiczne.

Podsumowanie

Leczenie bólu u osób starszych wymaga zastosowania podejścia wieloaspektowego, które uwzględnia zarówno farmakoterapię, fizjoterapię, jak i terapie uzupełniające. Ważne jest, aby terapeuci, lekarze oraz opiekunowie seniorów podejmowali wspólne działania, które pozwolą na poprawę jakości życia osób starszych i zmniejszenie dolegliwości bólowych. Dzięki zastosowaniu zróżnicowanych metod leczenia, możliwe jest skuteczne zarządzanie bólem, a także poprawa mobilności i samodzielności seniorów.

Źródła:

 

osoba na wózku przy biurku pracuje na laptopie

Niepełnosprawność a praca

Niepełnosprawność (ang. disability) – brak możliwości samodzielnego zapewnienia sobie normalnego życia indywidualnego i społecznego na skutek wrodzonego lub nabytego upośledzenia sprawności fizycznej lub psychicznej (Wikipedia).

Zatrudnienie osoby z niepełnosprawnością jest korzystne dla obu stron. Zarówno dla samej osoby niepełnosprawnej, jak również dla pracodawcy.

Człowiek, który rodzi się z niepełnosprawnością, bądź ją nabywa w trakcie swojego życia jest na starcie
w trudniejszej sytuacji. Nie każdy jest w stanie pogodzić się z chorobą, a co dopiero być na tyle silnym,
aby wyjść do ludzi, pracować. Oczywiście wszystko zależy od rodzaju i  stopnia niepełnosprawności.

Regulacje prawne

Zasady zatrudniania osób niepełnosprawnych są uregulowane w Ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 roku. Zarówno dodatkowe uprawnienia pracowników niepełnosprawnych, jak i korzyści możliwe do uzyskania przez pracodawcę są uzależnione przede wszystkim od stopnia niepełnosprawności zatrudnianej osoby.

Dla pracodawcy zatrudnienie osoby niepełnosprawnej wiąże się nie tylko z korzyściami, ale też pewnymi obowiązkami. W zależności od stopnia niepełnosprawności pracownika przysługują mu określone przywileje, dotyczące między innymi czasu pracy czy dodatkowego urlopu.

Przed przyjęciem do pracy osoby niepełnosprawnej, ważne jest ustalenie, czy osoba ta posiada odpowiednie orzeczenie, które potwierdza stopień niepełnosprawności. Jest to istotne także w przypadku stwierdzenia niepełnosprawności u zatrudnionego pracownika.

Stopnie niepełnosprawności a udogodnienia w pracy

Wyróżnia się trzy stopnie niepełnosprawności: lekki, umiarkowany, znaczny.

U osób o lekkim stopniu niepełnosprawności występuje naruszona sprawność organizmu, która skutkuje obniżeniem sprawności funkcjonowania oraz ograniczeniem zdolności wykonywania pracy w porównaniu do pracy osoby o pełnej sprawności fizyczno-ruchowej oraz psychicznej. Lekki stopień niepełnosprawności obejmuje również sytuacji, w których naruszona sprawność powoduje ograniczenia w pełnieniu ról społecznych.

Do orzeczenia o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności kwalifikuje się osoby, u których stan zdrowia fizycznego lub psychicznego nie pozwala na wykonywanie pracy lub umożliwia pracę wyłącznie w warunkach pracy chronionej – gdy niezbędna jest czasowa lub częściowa pomoc innych osób.

Znaczny stopień niepełnosprawności jest orzekany w przypadku, gdy naruszona sprawność organizmu powoduje niezdolność do pracy lub umożliwia pracę wyłącznie w warunkach pracy chronionej. Znaczny stopień niepełnosprawności jest też stwierdzany, gdy osoba wymaga stałej lub długotrwałej, czyli trwającej ponad 12 miesięcy, opieki i pomocy innych osób w codziennych czynnościach lub funkcjonowaniu w społeczeństwie.

Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności może zostać wydane: na czas określony – jeżeli może nastąpić poprawa stanu zdrowia oraz na stałe – gdy zgodnie z aktualną wiedzą medyczną nie ma szans na poprawę.

W razie zmiany stanu zdrowia, osoba legitymująca się orzeczeniem o niepełnosprawności lub danym stopniu niepełnosprawności, może wystąpić o jego ponowne wydane z uwzględnieniem zaistniałej zmiany.

Zgodnie z treścią ustawy o rehabilitacji zawodowej, pracownicy niepełnosprawni mają dodatkowe uprawnienia i przywileje dotyczące: czasu pracy, przerwy na gimnastykę, dodatkowego urlopu, okresowego płatnego zwolnienia z pracy z prawem do wynagrodzenia.

Czas pracy osoby o lekkim stopniu niepełnosprawności nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo. W przypadku osób o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności, maksymalny czas pracy wynosi 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Ponadto osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w porze nocnej i  w  godzinach nadliczbowych. Nie dotyczy
to osób zatrudnionych przy pilnowaniu mienia oraz sytuacji, w której na wniosek pracownika lekarz wyrazi na to zgodę. Może ją wydać lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub sprawujący opiekę osobą niepełnosprawną.

Pracownicy niepełnosprawni mają także prawo do dodatkowej przerwy w pracy na gimnastykę usprawniającą lub odpoczynek – wynosi on 15 minut i jest wliczany do czasu pracy. Osoby o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności zyskują również uprawnienie do dodatkowego urlopu w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym. Prawo to nabywa się po przepracowaniu jednego roku po dniu zaliczenia do jednego ze stopni niepełnosprawności. Przywilej ten nie przysługuje jednak osobom uprawnionym do urlopu wypoczynkowego w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych lub do urlopu dodatkowego na podstawie odrębnych przepisów.

Pracownicy o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności mają też prawo do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym w wymiarze do 21 dni roboczych, ale nie częściej niż raz w roku. Przywilej ten dotyczy także wykonywania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających oraz zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli czynności te nie mogą zostać przeprowadzone poza godzinami pracy.

Udogodnienia dla pracodawcy osób z niepełnosprawnościami

Pracodawcy zatrudniający osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności zyskują również określone przywileje, możliwości:

  • zwolnienia z obowiązkowych wpłat na rzecz Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON),
  • zwrotu kosztów adaptacji środowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej – pomieszczeń, niezbędnych urządzeń i technologii,
  • uzyskania miesięcznego dofinansowania do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego z PFRON,
  • zwrotu kosztów zatrudnienia i szkolenia pracowników pomagających pracownikom niepełnosprawnym,
  • zwrotu kosztów wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej.

Podsumowując...

Pracownicy niepełnosprawni mają dodatkowe przywileje dotyczące czasu pracy, wymiaru urlopu wypoczynkowego, przerwy na gimnastykę czy okresowego płatnego zwolnienia z  pracy. Niektóre uprawnienia są jednak uzależnione od stopnia niepełnosprawności pracownika – stąd przed jego zatrudnieniem konieczne jest zweryfikowanie, czy posiada on stosowne orzeczenie, które go potwierdzają.

Źródło:

 https://poradnikpracownika.pl/-zatrudnienie-osoby-niepelnosprawnej-stopien-niepelnosprawnosci-a-prawa-i-przywileje-w-pracy